Su Kirliliği Nedir, Su Kirliliğinin Nedenleri Nelerdir?

Su kirliliği, su kaynaklarının, doğal ya da insan kaynaklı kirleticilerle kirlenmesi durumudur. Bu kirleticiler, suyun doğal yapısını bozarak, canlıların sağlığını tehdit eder ve ekosistem dengesini bozar. Su kirliliği, yüzey suyu (nehirler, göller, denizler) ve yer altı suyu gibi farklı su kaynaklarını etkileyebilir.

Su Kirliliğinin Nedenleri Nelerdir?

Su kirliliği çeşitli nedenlerle ortaya çıkabilir. Bu nedenler:

• Kimyasal ve ağır metalik sanayi atıkları
• Evsel atıklar (yağ, deterjan vs)
• Tarımsal ilaçlar ve gübreler
• Hatalı şekilde depolanan atık sular
• Kanalizasyon atıkları
• Gibi atıklar su kirliliğine neden olan başlıca nedenlerdir.

Su Kirliliği Yüzde Kaçtır?

Dünya genelinde kullanılabilir suyun yaklaşık %70’i kirli su kaynağı olarak kabul edilmektedir. Bu oran, bölgelere göre farklılık gösterir; gelişmekte olan ülkelerde arıtma sistemlerinin yetersizliği nedeniyle kirli su oranı çok daha yüksekken, gelişmiş ülkelerde arıtma teknolojilerinin yaygınlığı sayesinde bu oran daha düşüktür.

Türkiye özelinde, TÜİK’in 2020 yılında yayımladığı Belediyelerin Atıksu İstatistikleri verilerine göre, belediyeler tarafından deşarj edilen toplam atıksu miktarı yaklaşık 5 milyar m³’tür. Bunun yalnızca %71,6’sı ileri veya biyolojik arıtma tesislerinde arıtılabilmiştir. Bu durum, Türkiye’de su kaynaklarının hâlâ ciddi kirlilik riski taşıdığını göstermektedir.

Su Kirliliği Nasıl Oluşur? İnsan Kaynaklı Kirlilik Süreci

Su kirliliğinin meydana gelmesindeki en büyük neden insandır. Gerek endüstriyel gerekse evsel atıkların direkt olarak suya atılması sonucunda okyanuslarımız, denizlerimiz, göl ve nehirlerimiz gibi su kaynaklarımız hızlı şekilde kirlenmektedir. Oysaki atıkları atmadan önce gerekli astık su filtreleri ile filtrelenirse kirliliğin büyük bir hızla azalmaya başlaması içten bile değildir!

Su Kirliliği Nasıl Önlenir?

Su kirliliğini önlemek için alınabilecek önlemler şu şekildedir:

• Sanayi atıkları ve kimyasal atıklar için arıtma tesisleri kurulmalıdır.
• Su kirliliğine neden olan kirli su atıklarını filtreden geçirmeden atan işletmeler için caydırıcı cezalar oluşturulmalı.
• Su kirliliğine neden olan evsel atıklar arıtılmalı ya da atık toplama alanlarına gidilmelidir.
• Su kirliliği oluşturan plastiklerin kullanımı azaltılmalı.
• Su kirliliğinin bir numaralı nedeni olan insanların eğitilmesi ve farkındalık oluşturulması gereklidir.

Dünya Genelinde Su Kirliliği Ne Kadar Yaygın?

Birleşmiş Milletler Çevre Programı’nın (UNEP) yayımladığı Global Environment Outlook 6 raporunda belirtildiği üzere, dünyadaki atık suların yaklaşık %80’i, hiçbir arıtma işlemine tabi tutulmadan doğrudan çevreye boşaltılmaktadır. Arıtılmadan doğaya bırakılan bu atık sular; içme suyu kaynaklarını, tarım alanlarını ve doğal yaşamı büyük ölçüde tehdit ederken, aynı zamanda su kirliliğinin en önemli nedenlerinden biri olarak gösterilmektedir. GEO-6 raporuna ve detaylı verilere UNEP'in resmi sayfasından ulaşabilirsiniz.

Bu oran, küresel anlamda su kaynaklarının sürdürülebilirliğini riske atmakta ve temiz suya erişimin her geçen gün daha da zorlaştığını göstermektedir. Özellikle şehirleşmenin hızlandığı bölgelerde bu oran dramatik seviyelere ulaşabilmektedir.

Su Kirliliği Sonuçları Nelerdir?

Su kirliliği başta insan sağlığı olmak üzere doğaya müthiş derecede zarar vermektedir. Acil bir önlem alınmazsa yakın gelecekte su kaynaklarımız kullanılamayacak dereceye gelecektir. İşte bazı su kirliliği sonuçları:

• Su kirliliği beraberinde bakteriyel enfeksiyon, kolera, dizanteri gibi sağlık sorunlarını beraberinde getirmektedir.
• Ekosistem su kirliliği ile derin bir tahribat alır. Balıklar, kuşlar ve diğer tüm besin zinciri bozulur.
• Su kirliliği ekosistemi tahrip ettiği için biyoçeşitliliği yani canlı çeşitliliğini de yok etme tehdidi oluşturur.
• Tarımda kullanılan suyunda kirlenmesi ile toprakta zararlı kimyasallar birikecek ve su kirliliği toprak kirliliğine de neden olacaktır.

· Su kirliliği bütün ekonomik düzeni alt üst eder. Balıkçılık, turizm, tarım, yiyecek içecek sektörü…

Önemli Su Kirliliği Örnekleri Nelerdir?

Güzel ülkemizde bazı önemli su kirliliği örnekleri:

• Van Gölü: Tarım ilaçları, evsel ve sanayi atıkları nedeniyle kirleniyor, ekosistem tehdit altında.
• Marmara Denizi: Sanayi atıkları, evsel atıklar ve tarımsal kirlilikle oksijen seviyesi düşüyor, deniz canlıları zarar görüyor.
• Çoruh Nehri: Sanayi ve evsel atıklar nedeniyle kirleniyor, hidroelektrik santraller de ekosistemi etkiliyor.
• Kızılırmak Nehri: Tarım ilaçları, gübreler ve sanayi atıkları nehre karışıyor, su kalitesi düşüyor.
• Beyşehir Gölü: Tarım kimyasalları ve evsel atıklarla kirleniyor, su canlıları zarar görüyor.
• Zeytinburnu Deresi (İstanbul): Sanayi ve evsel atıklarla kirlenmiş, çevre sağlığını tehdit ediyor.

Su Kirliliği Nasıl Çözülür?

Su kirliliğini çözmek için bazı önlemler şu şekildedir:

• Evsel su atıkları arıtılmalı ve kimyasal temizlik ürünleri sınırlanmalı.
• Kanalizasyon eski sistemler yenilenmeli ve atık su düzgün arıtılmalı.
• Su koruma konusunda halk eğitilmeli.
• Sanayi Atıkları arıtılmalı ve temiz üretim yöntemleri kullanılmalı.
• Su kirliliğini toprak kirliliğine çevirmemek için kimyasal gübre ve ilaç kullanımı azaltılmalı, organik tarım teşvik edilmeli.

Sık Sorulan Sorular

Su Kirliliği Türleri Nelerdir?

Su kirliliği türleri şunlardır:

• Kimyasal kirlilik: Petrol, deterjan, zehirli maddeler gibi kimyasalların suda birikmesidir.
• Biyolojik kirlilik: Bakteri, virüs, parazit gibi mikroorganizmaların suya bulaşmasıdır.
• Fiziksel kirlilik: Suya karışan katı atıklar (plastik, metal, cam vb.) nedeniyle oluşur.
• Plastik kirliliği: Özellikle denizlerde plastik atıklar uzun süre çözünmeden kalır, balıklara ve diğer canlılara zarar verir.

Su Kirliliği Zararları Nedir? Etkileri Hangi Alanlara Yansır?

• İnsanlarda bulaşıcı hastalıklara,
• Doğal yaşamda tür kaybına ve denge bozulmasına,
• Tarım ürünlerinde kalite düşüşüne,
• Gıda sektöründe sağlık riski ve itibar kaybına,
• Ekonomide ise işsizlik ve sektör daralmasına neden olur.

Su Kirliliği En Çok hangi Ülkelerde Görülür?

Su kirliliği en çok Çin, Hindistan, Brezilya ve ABD gibi ülkelerde görülmektedir. Bu ülkelerin ortak özelliği kilometre kareye düşen insan sayısı oldukça fazladır ve sanayileşme faaliyetleri kontrolsüzce çoğalmaktadır.