Günümüzde su arıtma teknolojileri arasında en yaygın ve etkili yöntemlerden biri ters ozmoz sistemidir. Hem evsel hem de endüstriyel kullanımda tercih edilen bu sistem, musluk suyunu çok yüksek düzeyde arıtarak içilebilir hale getirir. Peki ters ozmoz nedir, nasıl çalışır ve ne kadar sağlıklıdır? Bu içerikte merak edilen tüm detaylara değindik.
Ters ozmoz (reverse osmosis), yarı geçirgen bir membran kullanarak sudaki iyonları, molekülleri ve partikülleri yüksek basınç yardımıyla ayıran bir filtreleme teknolojisidir.
Kelime anlamı olarak “ozmozun tersine işleyişi” anlamına gelir. Normal ozmozda su, düşük yoğunluklu çözeltiden yüksek yoğunluklu çözeltiye geçerken; ters ozmozda bu süreç tersine çevrilir. Bu sayede sudan tuz, ağır metal, mikrop ve kimyasal kalıntılar gibi istenmeyen maddeler ayrıştırılır.
Ters ozmoz, suyun içindeki zararlı maddelerden arındırılması için kullanılan ileri bir arıtma yöntemidir. Ters ozmoz sisteminde, su önce kaba tortu ve klordan arındırılır, ardından yüksek basınçla yarı geçirgen bir membrandan geçirilir. Membran sadece saf su moleküllerinin geçişine izin verirken, tuz, mikroorganizmalar ve ağır metaller gibi kirleticiler geri tutulur. Sonuç olarak, temiz ve sağlıklı içme suyu elde edilirken, atık su da sistemden ayrılarak giderlere yönlendirilir. Ters ozmoz sayesinde suyun saflık oranı %95-99 seviyesine çıkarak güvenle tüketilebilir hale gelir.
Ters ozmoz sistemleri suyun içindeki zararlı maddeleri büyük ölçüde filtreleyerek şu faydaları sağlar:
Ayrıca akvaryum, laboratuvar ve bazı sanayi alanlarında saf su üretimi için de ters ozmoz sistemi tercih edilir.
Ters ozmoz cihazlarında atık su oluşumu, sistemin doğası gereğidir. Membran filtreden geçen yalnızca saf su molekülleri olduğu için, diğer maddeler birikir ve dışarı atılır.
Bu atık su:
1 litre arıtılmış su ortalama 2-3 litre atık su oluşur. Bu miktar kullanılan cihazın kalitesine ve suyun ilk kirlilik derecesine göre değişir. Yeni nesil sistemlerde ise atık oranı %50’ye kadar düşürülebilmektedir.
Ters ozmoz, suyun içindeki faydalı mineralleri de büyük oranda filtreler. Bu nedenle bazı eleştiriler alır. Kalsiyum, magnezyum gibi mineraller suyla birlikte atık suya karışabilir.
Ancak bu mineralleri öldürmek anlamına gelmez; sadece mekanik bir ayrıştırmadır. İnsan sağlığı için gerekli minerallerin büyük bölümü sudan değil, besinlerden karşılandığı için bu durum genellikle bir sağlık riski oluşturmaz.
Yine de, mineral dengesinin korunması için ters ozmoz cihazlarına alkali veya mineral filtre takılması önerilir. Bu filtreler, suya yeniden doğal mineraller ekleyerek pH değerini dengeler.
Evet, ters ozmozla arıtılan su son derece sağlıklıdır. Çünkü:
Ancak tamamen saf su (hiç mineral içermeyen) uzun süreli tüketildiğinde vücut mineral dengesi açısından yetersiz kalabilir. Bu yüzden mineral filtreli modeller tercih edilmelidir.
Evet, ters ozmozla elde edilen su içilebilir. Ancak bazı önemli noktalar şunlardır:
Bu nedenle, içme suyu olarak kullanılacaksa pH dengesi 6.5-8.5 aralığında olmalıdır. Bu dengeyi sağlayan mineral takviyeli ters ozmoz cihazları güvenle kullanılabilir.
İdeal bir ters ozmoz cihazı genellikle 5 aşamalı olur: tortu filtresi, aktif karbon, membran, tatlandırıcı ve mineral filtre. Ancak daha gelişmiş cihazlarda 6 ya da 7 filtreye kadar çıkabilir. Mineral filtre veya alkali filtre gibi ek modüller içme suyunun kalitesini artırır.
Ters ozmoz cihazının kendisi uzun yıllar kullanılabilir. Ancak filtreleri 6 ay – 1 yıl, membran filtresi ise 2-3 yılda bir değişmelidir. Kullanım yoğunluğu ve suyun ilk kalitesi bu süreleri etkileyebilir.
Gerekli değildir. Çünkü ters ozmoz suyu zaten mikrobiyolojik olarak temizdir. Ancak güvenlik endişesi olan kişiler suyu kaynatabilir. Kaynatma işlemi suyun pH’ını veya mineral yapısını değiştirmez ama enerji kaybına neden olur.
Ters ozmoz suyu yüksek derecede arıtılmış olsa da tamamen saf su değildir. Saf su, laboratuvar koşullarında distilasyonla elde edilir ve içinde hiçbir iyon ya da mineral bulunmaz. Ters ozmoz suyu ise düşük oranda da olsa bazı mineralleri içerebilir.
Pompalı modellerde su basıncı için kullanılan motor çalışırken hafif bir uğultu olabilir. Bu normaldir. Ancak yüksek sesli titreşim, hava sıkışması veya filtre montaj hatası varsa kontrol edilmelidir.